მწვავე ეკონომიკური კრიზისის, მაღალი ინფლაციისა და საერთაშორისო ზეწოლის ფონზე, თალიბანმა ავღანეთში უცხოური ვალუტის გამოყენება აკრძალა.
ქვეყნის მასშტაბით მხოლოდ ავღანეთის ეროვნული ვალუტის გამოყენება იქნება ნებადართული. თალიბი ეკონომისტების აზრით, ტრანზაქციების ეროვნულ ვალუტაში განხორციელება ქვეყანას ეკონომიკური კრიზისიდან გამოყვანაში დაეხმარება.
"ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობა და ეროვნული ინტერესები მოითხოვს, რომ ავღანეთის ყველა მოქალაქემ ნებისმიერ ტრანზაქციაში ეროვნული ვალუტა გამოიყენოს.
ის, ვინც დაარღვევს ამ ბრძანებას, დაისჯება კანონის შესაბამისად". – ნათქვამია მთავრობის განცხადებაში.
ავღანეთის მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი თითქმის ყოველდღიურად იყენებს ამერიკულ დოლარს, რაც ამ ვალუტის სიმყარითა და სტაბილურობითაა განპირობებული.
ექსპერტების შეფასებით, ეროვნული ვალუტის გაუფასურების ფონზე, უცხოური ვალუტის აკრძალვა არათუ შეამსუბუქებს, არამედ გაამწვავებს ქვეყნის ეკონომიკურ კრიზისს.
ავღანეთის ეკონომიკურ პრობლემას ამწვავებს ის ფაქტი, რომ ბლოკადის მიზნით, აშშ-ს მთავრობამ თალიბანის კონტროლის ქვეშ არსებული ავღანეთის ცენტრალური ბანკის აქტივები გაყინა, რომელთა საერთო ღირებულება 9.5 მილიარდ დოლარს აღწევს.
ავღანეთის ცენტრალური ბანკის ხელმძღვანელის მოვალეობის შემსრულებლის, აჯმალ აჰმადის განმარტებით, დოლარის გადარიცხვა და ტრანზაქციები შეწყდა, თალიბანის ნებისმიერი მცდელობა – გამოიყენოს ბანკის მატერიალური აქტივები, აშშ-ს მიერ დაბლოკილია.
19 აგვისტოს კი საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა ავღანეთს 370 მილიონ დოლართან წვდომა შეუჩერა.
გარდა ამისა, მსოფლიო ბანკმა ავღანეთში პროექტების დაფინანსება და დახმარების პაკეტები შეწყვიტა.
ორგანიზაციის წარმომადგენლების განმარტებით, მათი მიზანია ავღანელი ხალხისა და მათი დემოკრატიული მისწრაფებების მხარდაჭერა, თუმცა თალიბანის ხელისუფლებაში მოსვლა ფინანსური დახმარების მიზნობრივად გამოყენებას შეუძლებელს ხდის.
აღსანიშნავია, რომ რუსეთის პრეზიდენტი, ვლადიმირ პუტინი საერთაშორისო საზოგადოებას ავღანეთზე დაწესებული შეზღუდვების მოხსნისა და გაყინული აქტივების დაბრუნებისკენ მოუწოდებს.
აშშ-ს ავღანეთში შეჭრიდან თითქმის 20 წლის შემდეგ ქვეყნის ხელისუფლება კვლავ თალიბანის ხელში ჩავარდა. დაჯგუფებამ ქვეყანა ავღანეთის ისლამურ საამიროდ გამოაცხადა. მათი თქმით, ავღანეთში ომი დასრულდა.
დაჯგუფებამ ელვის სისწრაფით დაიკავა ქვეყნის მნიშვნელოვანი ქალაქები და საბოლოოდ ქაბულის შემოგარენსაც მიადგა. ქაბული დაჯგუფებას უბრძოლველად ჩაბარდა. ავღანეთის პრეზიდენტმა, აშრაფ ღანიმ ქვეყანა დატოვა, მის სასახლეში კი თალიბები შევიდნენ.
ქაბულის დაცემის შემდეგ, წინააღმდეგობა დაიწყო პანჯშირის პროვინციაში. აქ დაარსდა ავღანეთის ეროვნული წინააღმდეგობის ფრონტი, რომელსაც აჰმად მასუდი და ყოფილი ვიცეპრეზიდენტი, ამრულაჰ სალეჰი უძრვებიან. მას შემდეგ, რაც თალიბანმა პანჯშირის ხეობაზე შეტევა დაიწყო, მოწინააღმდეგეებმა დიდი ტერიტორიები დაკარგეს. თალიბანი აცხადებს, რომ ხეობაზე კონტროლი მოიპოვეს.
აშშ-მ ავღანეთი შეთანხმებულ ბოლო ვადამდე, 31 აგვისტომდე დატოვა. შესაძლებელი გახდა 122 000-ზე მეტი ადამიანის ევაკუაცია.
თალიბანმა ახალი მთავრობა 7 სექტემბერს დაამტკიცა. თალიბანის მმართველობის ქვეშ, ავღანეთს მოლა ჰასან ახუნდი გაუძღვება. მისი მაოდგილე იქნება დაჯგუფების თანადამაარსებელი, მოლა აბდულ ღანი ბარადარი.
თალიბანმა და აშშ-მ შეთანხმება 2020 წლის თებერვალში, ტრამპის ადმინისტრაციის დროს გააფორმეს. შეთანხმების მიხედვით, იწყებოდა შიდაავღანური მოლაპარაკებები, აშშ-ს კი გაჰყავდა ჯარები. ჯარების გაყვანის ბოლო ვადა 2021 წლის 1-ელი მაისი იყო. მას შემდეგ, რაც აშშ-ს პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი გახდა, მან განაგრძო ჯარების გაყვანის პროცესი. ბოლო ვადა ჯერ 11 სექტემბრამდე გადაიდო, შემდეგ კი ითქვა, რომ ავღანეთს აშშ-ს ძალები 31 აგვისტოსთვის დატოვებდნენ.
