აშშ-ს სანქციებზე საპასუხოდ ბელარუსის საგარეო საქმეთა სამინისტრო აშშ-ს საელჩოს პერსონალს შეამცირებს. აშშ-მ ბელარუსს სანქციები Ryanair-ის თვითმფრინავის იძულებით დაშვებისა და ბელარუსი ჟურნალისტისა და აქტივისტის, რომან პროტასევიჩის დაკავების გამო დაუწესა.
ბელარუსის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ ასევე გადაწყვიტა, გაამკაცროს სავიზო პროცედურები, დროებით შეზღუდოს ამერიკელების მუშაობა ქვეყანაში და ბელარუსში შეაჩეროს USAID-ის მუშაობის ნებართვა.
"ეს ზომები წერტილოვანია. მათი მიზანია, ბელარუსთან ურთიერთობაში წნეხისა და იძულების უპერსპექტივობის მკაფიო გზავნილი მიიტანოს აშშ-მდე." – თქვა საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესმდივანმა ანატოლი გლაზმა.
ბელარუსის გადაწყვეტილება აშშ-ს დიპლომატიური მისიის შემცირებასთან დაკავშირებით ძალაში 13 ივნისს შევა.
30 მაისს ცნობილი გახდა, რომ აშშ ბელარუსს წერტილოვან სანქციებს დაუწესებს, შეაჩერებს შეთანხმებას ბელარუსთან საჰაერო კავშირზე და განაახლებს ეკონომიკურ სანქციებს ბელარუსის სახელმწიფო დაწესებულებებისთვის. აშშ-ს სანქციები ძალაში შედის 3 ივნისიდან. სანქციების ფარგლებში ამერიკის მოქალაქეებს ეკრძალებათ სანქცირებულ კომპანიებთან თანამშრომლობა, იკრძალება ნებისმიერი სახის ოპერაციები, ასევე იკრძალება იმ კომპანიებთან თანამშრომლობა, რომლებშიც სანქცირებული ობიექტები 50%-იან და მეტ წილს ფლობენ.
ბელარუსი ჟურნალისტი და აქტივისტი რომან პროტასევიჩი 23 მაისს მინსკში დააკავეს. მის დასაკავებლად პრეზიდენტმა ალექსანდრ ლუკაშენკომ Ryanair-ის სამგზავრო თვითმფრინავი ავიაგამანადგურებლით შეაჩერა. გამანადგურებელმა თვითმფრინავმა რეისი #FR4978, რომელიც ათენიდან ვილნიუსის მიმართულებით მიფრინავდა, აიძულა, მინსკის აეროპორტში დაშვებულიყო. პროტასევიჩთან ერთად მინსკში მისი მეგობარი გოგონა, რუსეთის მოქალაქე სოფია საპეგა დააკავეს. საპეგა ორი თვით არის დაპატიმრებული.
25 მაისს ბელარუსის ტრანსპორტისა და კომუნიკაციების სამინისტრომ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ Ryanair-ის ბორტზე ბომბის შესახებ შეტყობინება ჰამასისგან მიიღო. უწყების გავრცელებული წერილის თანახმად, ჰამასი ისრაელისგან ღაზის სექტორში ცეცხლის შეწყვეტას ითხოვდა, წინააღმდეგ შემთხვევაში თვითმფრინავი ვილნიუსის თავზე აფეთქდებოდა.
ტერორისტულმა დაჯგუფება ჰამასმა ბელარუსის ბრალდება უარყო.
თვითმფრინავის იძულებით დასმას და პროტასევიჩის დაკავებას აქტიური საერთაშორისო გამოხმაურება მოჰყვა.ევროკავშირმა ბელარუსს შეუჩერა 3 მილიარდი ევროს ოდენობის საინვესტიციო პაკეტი. უკრაინა ბელარუსთან საჰაერო მიმოსვლას წყვეტს. მსგავსი გადაწყვეტილება მიიღეს დიდ ბრიტანეთშიც. გაერთიანებულმა სამეფომ რომან პროტასევიჩის დაკავების გამო ბელარუსის ეროვნულ ავიაკომპანიას საქმიანობის ნებართვა შეუჩერა.
გარდა ამისა ევროპული საბჭო ზომებს იღებს ევროკავშირის საჰაერო სივრცეში ბელარუსის ავიაკომპანიების ფრენების აკრძალვისთვის.
რომან პროტასევიჩი ბელარუსი ჟურნალისტი და ოპოზიციონერი აქტივისტია. 2019 წლამდე ის ბელარუსში სხვადასხვა მედიასთან თანამშრომლობდა. 2019 წელს ის პოლონეთში გადავიდა და მოგვიანებით პოლონეთს პოლიტიკური თავშესაფარი სთხოვა.
პროტასევიჩი სტეპან პუტილოსთან ერთად Telegram-არხის Nexta Live-ის თანადამფუძნებელია. 2020 წლის აგვისტოში, საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ დაწყებული მასობრივი პროტესტების დროს Nexta ერთ-ერთი მოწინავე ოპოზიციურ მედიად იქცა. 2020 წლის სექტემბერში პროტასევიჩმა Nexta დატოვა.
2020 წლის ოქტომბერში Nexta ექსტრემისტულ ორგანიზაციად გამოაცხადეს. 5 ნოემბერს კი პროტასევიჩის და პუტილოს მასობრივი არეულობის ორგანიზებაში დასდეს ბრალი. 19 ნოემბერს კი ბელარუსულმა KGB-მ ისინი ტერორისტთა სიაში შეიყვანა. 2021 წლის მარტიდან რომან პროტასევიჩმა belamova-ს ტელეგრამ-არხისთვის დაიწყო მუშაობა.
2020 წლის 9 აგვისტოს საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ ბელარუსში საპროტესტო აქციები დაიწყო. ალექსანდრ ლუკაშენკომ, რომელიც ქვეყანას, 26 წელია, მართავს, ხმების 80%-ით თავი გამარჯვებულად გამოაცხადა. ქვეყანაში დაიწყო მასშტაბური საპროტესტო აქციები, ოპოზიცია ხელახალი არჩევნების ჩატარებას მოითხოვს. აქციებზე დააკავეს ათიათასობით ადამიანი, მოკლულია, სულ მცირე, 7 დემონსტრანტი.
