ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, დევნილები და სოციალურად დაუცველი ადამიანები სულ უფრო მზარდი რაოდენობით იკავებენ სახელმწიფო თუ კერძო საკუთრებაში მყოფ ობიექტებს. ისინი მთავრობისგან დახმარებას და საცხოვრებელი ადგილებით დაკმაყოფილებას მოითხოვენ. ასეთი მდგომარეობა დიდხანს თუ გაგრძელდა, ყველაზე მეტად საბანკო სექტორი დაზარალდება: როგორც ბიზნესისთვის, ისე ჩვეულებრივი მოქალაქეებისთვის სესხის შედარებით დაბალ პროცენტში აღება გართულდება.
იმისთვის, რომ ბანკმა სესხი გასცეს, ფული უნდა ჰქონდეს. ნებისმიერი ბანკის სტაბილურობას დიდწილად განაპირობებს ის, თუ რამდენად მიუწვდება ხელი კაპიტალის ბაზრებზე არსებულ იაფ რესურსზე. რამდენად იაფი იქნება თვითონ ბანკების მიერ მოზიდული ფულადი რესურსი, დამოკიდებულია იმაზეც, თუ რამდენად სტაბილურად აფასებენ სხვადასხვა საერთაშორისო საკრედიტო ორგანიზაციები საქართველოს ეკონომიკას.
ბოლო პერიოდში საერთაშორისო ორგანიზაციებმა – Fitch, Moody’s, Standard&Poors’ – საქართველოს არაერთხელ გაუზარდეს საკრედიტო რეიტინგი. საერთაშორისო საკრედიტო ორგანიზაციების ბოლოდროინდელი შეფასებით, საქართველოს საინვესტიციო გარემო სტაბილურია: თუ აქამდე ქვეყანა გრძელვადიან პერსპექტივაში კრედიტისა და ინვესტიციების მოზიდვისთვის მაღალი საგარეო და საშინაო რისკების მქონედ ფასდებოდა, უკვე სამი ზედიზედ წელია, საკრედიტო ორგანიზაციების აზრით, ეს რისკები საგრძნობლად არის შემცირებული.
საქართველოსთვის საკრედიტო რეიტინგის გაზრდის ბოლო ასეთი შემთხვევა ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ მოხდა, რითაც Fitch-მა თავის მხრივ ხაზი გაუსვა ქვეყანაში მთავრობის დემოკრატიულად ცვლის მნიშვნელობას. თუმცა აქვე აღნიშნა, რომ პოლიტიკურ თუ სოციალურ დონეზე ნებისმიერი გაურკვევლობა აუცილებლად იქონიებს გავლენას საინვესტიციო გარემოზე და, შესაბამისად, ეკონომიკის სტაბილურობაზეც.
ფინანსურ სექტორში კონკურენცია პირდაპირ უკავშირდება სტაბილურობას: საბანკო სექტორის პროდუქტი, რომელიც კონკურენციის დონით არ გამოირჩევა, როგორც წესი, დაბალი ხარისხისაა. შესაბამისად, მსესხებლები თანამშრომლობისგან თავს იკავებენ. ეს, თავის მხრივ, გარე დაფინანსებაზე მოთხოვნას ამცირებს. საბოლოო ჯამში, საბანკო სისტემის შენახვა უფრო ძვირი ჯდება.
მსოფლიო ბანკის არაერთი კვლევა აჩვენებს, რომ საბანკო სექტორში არსებული კონკურენცია ქვეყნის ინდუსტრიულ ზრდაზე დადებითად აისახება: კონკურენტული საბანკო სექტორი უკეთ აფინანსებს მასზე დამოკიდებულ კომპანიებს. სესხების ბაზარზე ყველაზე დაბალი საპროცენტო განაკვეთი იპოთეკურ სესხებს აქვს და საქართველოს საბანკო სექტორში სესხების მთლიანი მოცულობის ნახევარს შეადგენს. დაბალ განაკვეთს თავისი მიზეზი აქვს: ამ ტიპის სესხი ქონებით არის უზრუნველყოფილი. ეს იმას ნიშნავს, რომ თუ თქვენ რაღაც მომენტში სესხის დაფარვას ვეღარ შეძლებთ, ბანკს შეუძლია თქვენი ქონება გაყიდოს და ზარალი ამით აინაზღაუროს. შესაბამისად, ბანკის მხრიდან თანხის სრულად დაკარგვის რისკი გაცილებით დაბალია, ვიდრე არაუზრუნველყოფილი სესხების შემთხვევაში. რისკის შემცირება მსესხებელზეც აისახება: მას პროცენტის სახით გაცილებით ნაკლების გადახდა უწევს.
საპროცენტო განაკვეთი კიდევ უფრო დაბალია მაშინ, როცა გარანტად უძრავ ქონებას დებთ. ეროვნული ბანკის სტატისტიკური მონაცემები აჩვენებს, რომ ამ შემთხვევაში, იპოთეკურ სესხზე საპროცენტო განაკვეთი, სხვა ტიპის სესხებთან შედარებით, თითქმის 2-ჯერ ნაკლებია. გამოდის, რომ თუ სესხზე პროცენტის დაწევა გინდათ, ამისთვის კერძო საკუთრება უნდა გამოიყენოთ. მაგრამ თუ ეს საკუთრება დაცული არ არის, მაშინ ბანკისთვის ის საპროცენტო განაკვეთის დაწევის მოტივატორი ვერ გახდება, რადგან რისკების სათანადოდ დაბალანსებისთვის საკმარისი პირობა აღარ იქნება. კერძო საკუთრებაზე ხშირი იერიშის მიტანა, ბანკებისთვის უძრავი ქონების ბაზარზე გაურკვევლობას გაზრდის, რის შედეგადაც, უძრავი ქონება სესხის გასამყარებლად ფასს დაკარგავს.