ახალი რომანი დაწერე, ვინ იქნება გამომცემელი?
სავარაუდოდ, გამომცემელი იქნება “საუნჯე”, რომელთანაც უკვე შეთანხმებული ვარ. იმავე გამომცემლობასთან, სადაც “საიდუმლო სირობა” გამოვიდა, არ მივსულვარ, რადგან თვითონ იმ გამომცემლობაზეა ეს რომანი და საერთოდ, გამომცემლობები და მთელი თანამედროვე ქართული ლიტერატურის პროცესია ასახული ტექსტში. ეს ერთგვარი შარჟია, კარიკატურაა გამომცემლობებზე და ლიტერატურულ პროცესებზე.
არის ის რამით დაკავშირებული შენს წინა წიგნთან “საიდუმლო სირობასთან”?
ეს რომანი მე ორჯერ დავწერე. მივხვდი, რომ ისევ იმ “საიდუმლო სირობის” მითის გავლენის ქვეშ ვიყავი და შევეცადე ძველი დეისაძე მომეკლა და ახალი იმიჯი შემეთავაზებინა საზოგადოებისთვის. აქ არ არის ბილწსიტყვაობა, მე მინდოდა სხვა ფორმა მიმეცა აღწერისთვის, რათა მეჩვენებინა, რომ ეს არის საზიზღრობა. ფურშეტებისა და ბესტსელერად გახდომის მოლოდინი, ზიზღი. ხანდახან ორი მწერლის ერთად დანახვას მირჩევნია ზოოპარკის ზებრას ვუყურო, პიროვნულად არავინ მეზიზღება, მაგრამ როცა მწერლებს ერთად ვხედავ, სუნთქვა მიჭირს. გარდა ამისა, ახლა, რასაც ელოდებიან, იმის საპირისპირო მინდა გავაკეთო. და როცა იფიქრებენ, რომ წესიერად ვწერ, მაშინ შეიძლება “საიდუმლო სირობაზე” უარესი რამე გავაკეთო.
რა ჰქვია ამ რომანს?
“დამლაგებელი”, რადგან მთავარი პერსონა არის გამომცემლობის დამლაგებელი. სულ ორი პერსონაჟია აქ მთავარი, გამომცემლობის მდივანი და დამლაგებელი. ჩემთვის საინტერესო იყო როგორ ჩავწვდებოდი ქალის ფსიქოლოგიას 21 წლის პატარა ლაწირაკი. მინდოდა ქალის თვალით დამენახა ყველაფერი, რაც ხდება ლიტერატურისა და გამომცემლობების სფეროში.
ამით რაღაცნაირად ლიტერატურის სოციალური კრიტიკის ფუნქციას იღებ. ეს ფიქციაა, თუ დოკუმენტური ტექსტია?
ძალიან სუბიექტური ტექსტია. თავიდან მყავდა ის მწერლები, რომლებიც ფეისები არიან და ყოველდღიურად მოძღვრავენ ტელეეთერიდან. აქ არის გამოგონილი ისტორიებიც და სრულიად რეალური ფრაზები, სიუჟეტები, მინიშნებები რეალურად არსებულ მწერლებზე. მე სპეციალურად ვაკვირდებოდი ამ ყველაფერს.
აქტივისტური მოქმედების სურვილით ეს წიგნი თითქოს მაინც კავშირშია “საიდუმლო სირობასთან”.
კი, იმიტომ რომ ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ნებისმიერი რაღაც, რასაც არტისტი აკეთებს, იწვევდეს რეაქციას, გამოძახილს საზოგადოებისგან.
და ეს საზოგადოების შეცვლისკენ არის მიმართული?
ვერ ვიტყვი, რომ შევცვლი, მაგრამ, სულ მცირე, აღვწერ მაინც. მერე ყველა თვითონ გადაწყვეტს, ეს შეცვალოს, თუ დარჩეს ისე, როგორც არის. წიგნში არის ეს ორი თავი, სადაც ორი სხვადასხვა ადამიანის ცხოვრებაა ასახული. მაგრამ მათ საერთო ის აქვთ, რომ ადამიანები კარიერის და იმის გამო, რომ ლუკმა პური ჭამონ, კარგავენ საკუთარ თავს. ეს მთავარი პრობლემაა დღევანდელ სამყაროში.
რა არის ყველაზე მიუღებელი შენთვის დღევანდელ საზოგადოებაში?
ჩაკეტილობა და ერთ წრეზე ბრუნვა, რაზეც პასუხისმგებელია არა მთავრობები ან ხალხი, არამედ სწორედ არტისტები, იმიტომ რომ დღეს თუ ქვეყანაში სოციალურად ან მენტალურად რაღაც ცუდად არის, ამაზე სწორედ არტისტები არიან პასუხისმგებელი. ხალხსა და მთავრობას შორის ხიდი უნდა გააკეთოს არტისტმა. ჩვენ სამოქალაქო გმირები უნდა ვეძებოთ და არა პოლიტ-გმირები. ახლა ირაკლი ჩარკვიანი რომ ცოცხალი ყოფილიყო, მე მჯერა, რომ დადგებოდა შევჩუკის პრეცედენტის მომენტი, როდესაც მას მიეცემოდა თუნდაც კულტურული სფეროს მართვის საშუალება.
გამოდის, რომ დღეს შეიძლება სულაც არ იყოს სასაცილო, რომ ხელოვანი გახდეს კარგი მენეჯერი ან პოლიტიკოსი, ამას ამბობ?
აქ არიან არტისტები, რომლებიც ფულის გამო ვიღაცებს ეკედლებიან, პარტიებში არიან და იმ იდეის მატარებლები ხდებიან. არტისტს თუ რამე არ მოსწონს, მან პირადად უნდა აიღოს ინიციატივა და პასუხისმგებლობა. ასე, რაღაც მართლა შეიცვლება. კულტურის სამინისტრო საერთოდ არ არის საჭირო.
ხომ არსებობს რისკი, რომ როდესაც არტისტი რამე კრიტიკულს აკეთებს, მას სახელმწიფოს ოფიციალური კულტურის პოლიტიკამ შეიძლება ზურგი ვერ გაუმაგროს?
რა თქმა უნდა, და არტისტს უნდა შეეძლოს ამ რისკის მიღება. მეც საზოგადოებასთან პირისპირ ვარ დღეს. თუ ამის ეშინია, ის არ არის კარგი არტისტი. თუ არტისტს კონტაქტი არა აქვს საკუთარ საზოგადოებასთან, ახალს არაფერს სთავაზობს და მხოლოდ დასცინის მას, მაშინ არ უნდა გაუკვირდეს ამ დაცინვაზე უკურეაქციაც.
ვინ გააკეთა წიგნის დიზაინი?
დიზაინს ისევ მუსია ქებურია გააკეთებს. ახლა, მთავარია, ტექსტი იმ კონდიციამდე მივიდეს, რომ მაქსიმალურად გაფილტრული იყოს.
ანუ შენ თავიდან მუშაობდი უკვე დასრულებულ ტექსტზე?
კი, აუცილებლად. საერთოდ, სადაც კი მივდიოდი, ყველგან “საიდუმლო სირობა” მესმოდა და ამან მომცა სტიმული, რაღაც ახალი გამეკეთებინა. ჯერ ერთი წელი გავიდა და შეიძლება 21 წლის ასაკში ეს პატარა დრო იყოს, რომ მეორე რომანი დაწერო, მაგრამ დავიღალე ამაზე ლაპარაკისგან და თითქოს არც ვაპირებდი რამის დაწერას. მაინც მერე მომინდა აქედან გამოვსულიყავი. ჟანრობრივადაც მრავალგვარია, ეს დეტექტივიც არის, რეალური ისტორიებიც და მთლიანად ერთი ადამიანის წარმოსახვის შედეგიც, რომელიც ცხოვრებაში არ მომხდარა. მე მიყვარს ეს ჟანრული დაბნეულობა, რასაც თითქოს მაბრალებენ, რომ აი, ჟანრი ვერ გაურკვევია, რას წერსო. მე კი ეს მომწონს სწორედ.
დიალოგები მნიშვნელოვანია შენთვის?
რატომ არ შეიძლება კონსერვატიულად ჩაცმული ადამიანი საუბრობდეს ჰიპის ან პანკის ენით? ენა და ადამიანი ჩემთვის სხვადასხვა რამეა. არ არის აუცილებელი, რომ ჰალსტუხიანი ადამიანი რაღაც აღმატებულ ხარისხში საუბრობდეს, პირიქით, ის შეიძლება ძალიან მიწიერი და მდაბიო ენით ლაპარაკობდეს. ადამიანის ვიზუალური მხარე და ენა ხშირად განსხვავდება.
შენი შემოქმედება თითქოს ავტობიოგრაფიულია, იმ მნიშვნელობით, რომ შენ თვითონ ხარ ყურადღების ცენტრში, ვიდრე შენი წიგნები...
ეს ძალიან ცუდია, რადგან ისეთი გრძნობა მაქვს, რომ რაც არ უნდა დავწერო, მაინც “საიდუმლო სირობის” ავტორად დავრჩები. აქ აინტერესებთ არა ის, თუ რას წერ, არამედ ის, თუ როგორ იქცევი. მაინც ვერ მოვახერხე, რომ გავქცეოდი ამას.
გამოდის, რომ პოლიტიკა საინტერესოა თანამედროვე ხელოვანისთვის?
დიახ, პოლიტიკა უნდა გამოიყენოს ხელოვანმა და არა ხელოვანი პოლიტიკამ. როცა პრეზიდენტი საუბრობს, წარმოუდგენელია, რომ ეს სადმე არ გააძრო სიმღერაში. მე მინდა გავაკეთო პრეზიდენტის ეპისტოლეების წიგნი, რომელიც მისი საუბრებისგან იქნება შემდგარი, რაც უკვე პოეზიაა. დღეს მე მგალობელი გავხდი, რადგან ტელევიზორს რომ ჩავრთავ, რაღაცნაირად გალობას ვიწყებ, ოდა შადრევანს, ოდა საპატრულო პოლიციას, ეგეთი ლექსები მაქვს, მორწმუნე ძველი ბიჭის გალობა – გალობასავით გადმოდის ეს ყველაფერი.
