ხატია ღოღობერიძე

საქართველოს პარლამენტი, სავარაუდოდ, მიმდინარე წლის ბოლომდე დაამტკიცებს ცვლილებებს 26 კანონში, რომელთა მიხედვით შინაგან საქმეთა სამინისტრო სექსუალური დანაშაულზე სასჯელს გაამკაცრებს. ოფიციალური სტატისტიკის მიხედვით, ბოლო წლებში ამ ტიპის ძალადობა ყველაზე ხშირად არასრულწლოვნების წინააღმდეგ ხდება.

შინაგან საქმეთა სამინისტრო ოჯახში ძალადობის მსხვერპლების დაცვის ახალი მექანიზმის შემოღებას გეგმავს. პარლამენტში უკვე დარეგისტრირდა კანონპროექტი, რომელიც მოძალადეებისთვის ელექტრონული სამაჯურის დამაგრებას ითვალისწინებს.

სექსუალური ძალადობა, მათ შორის ბავშვებზე, ოჯახის წევრების, პარტნიორების ან არაპარტნიორების მხრიდან ის საკითხია, რაზეც ქალებს ხმამაღლა საუბარი უჭირთ. თუმცა, საქართველოში მცხოვრები 4 ქალიდან ერთზე მეტს (27%) სიცოცხლის მანძილზე განუცდია ფიზიკური ან სექსუალური ძალადობა პარტნიორის ან არაპარტნიორის მხრი­­დან, მათ შორის ბავშვობაში. ეს ოფიციალური მონაცემებია. ბევრად მეტია ისეთი შემთხვევები, რომლებსაც ვერ ითვლიან.

დღეს, 11 ოქტომბერს, სისხლის სამართლის კოდექსის ორ მძიმე მუხლში ბრალდებულ ილია ჯიშკარიანს აღკვეთის ღონისძიების სახით გირაო შეეფარდა. მიუხედავად იმისა, რომ დაზარალებულის, თამთა თოდაძის ადვოკატი ამბობს, რომ დეპუტატს უკვე ჰქონდა მოწმეებზე ზეწოლისა თუ მტკიცებულებების განადგურების მცდელობა, საქართველოს მთავარი პროკურატურის აზრით, "აღკვეთის ღონისძიების მიზნების მიღწევა შესაძლებელი იქნებოდა გირაოს გამოყენების შემთხვევაში". 

"რა ბტიჯიტ ბარდო ესა მყავს, ყველა რომ ამ შავ-ყვითელა სარკინოზზე ძალადობს... ​რა აბია ასეთი ნეტავ" - ეს სიტყვები ადვოკატმა, უზენაესი სასამართლოს უვადო მოსამართლეობის მსურველმა პაატა შავაძემ თამთა თოდაძის მისამართით დაწერა, რომელიც საკრებულოს დეპუტატს სექსუალური ძალადობის მცდელობაში ადანაშაულებს.

ქალს, რომელიც ჰყვება, რომ ქართული ოცნების წევრმა მასზე სექსუალური ძალადობა სცადა და ხელებისა და ფეხების გამოყენებით სცემა, ამ დრომდე მოწმის სტატუსი აქვს. ბრალი არ აქვს წარდგენილი არც ილია ჯიშკარიანს.

20 ივნისის მშვიდობიანი აქციის დარბევა, დაშავებული და დაკავებული მოქალაქეები, სამართალდამცავთა მხრიდან უფლებამოსილების გადამეტება და ე.წ. სახელმწიფო გადატრიალების საქმე - საქართველოს სახალხო დამცველს ტაბულამ ბოლო ერთ თვეში მიმდინარე მოვლენების შესახებ ჰკითხა. ნინო ლომჯარიასთან ინტერვიუში საუბარია 8 ივლისს გამართული თბილისი პრაიდის შესახებაც, სადაც სახელმწიფომ ლგბტქ+ აქტივისტებს უთხრა, რომ ვერ დაიცავს. ომბუდსმენს ძალადობრივი ჯგუფების მიერ პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიების დაკავებაზეც ვკითხეთ.

საქართველოში პოსტსამშობიარო დეპრესიას სათანადო ყურადღება არ ექცევა. სამშობიარო სახლების უმეტესობაში ქალებს ამის შესახებ არაფერს ეუბნებიან. ეს არც ჯანდაცვის სამინისტროს პრიორიტეტია. უწყებაში ტაბულას უთხრეს, რომ სახელმწიფო პოსტსამშობიარო დეპრესიის მკურნალობაშიც ისევეა ჩართული, როგორც ნებისმიერი ფსიქიკური აშლილობის დროს.

9 აპრილის ტრაგედიიდან 30 წლის თავზე პირველად, სიმღერა "ვაჩუქოთ ერთმანეთს ტიტები" ხელახლა ჩაიწერება, თუმცა ქალების გარეშე. როგორც აღმოჩნდა, ეს კომპოზიტორის, ჯემალ სეფიაშვილის ერთპიროვნული გადაწყვეტილებაა. ის ამბობს, რომ "ქვეყნის სიძლიერე არის მამაკაცი, ქვეყნის დამცველი არის მამაკაცი და სწორედ ამიტომ აი ეს 25 მამაკაცი იმღერებს ამ სიმღერას".

მას შემდეგ, რაც თანამშრომლებმა სამოქალაქო განვითარების სააგენტოში ფინანსური დარღვევები აღმოაჩინეს და პროკურატურას მიმართეს, ცნობილი გახდა, რომ სექსუალურ შევიწროებაში მხილებული ზვიად დევდარიანი თანამდებობიდან გადადგომის შემდეგაც იღებდა ორგანიზაციის ფულს. სიდას ახლანდელი ხელმძღვანელი ადასტურებს, რომ დევდარიანს ნაღდი ფული ერთხელ მისცა და ისიც, ფინანსური მენეჯერის თხოვნით. ფინანსური მენეჯერი კი ამბობს, რომ სალომე ზურაბიშვილისთვის მსგავსი თხოვნით არ მიუმართავს და მეტიც, ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა ბანკიდან თანხა არა ერთხელ, არამედ ორჯერ გამოიტანა. ამავდროულად, თავად ზურაბიშვილს კითხვები აქვს ფინანსურ დოკუმენტებთან დაკავშირებით.

ქალებს დასაქმებაში შეიძლება ხელი შეუშალოს საზოგადოებაში გავრცე­­ლებულმა ნორმებმა და სტერეოტიპებმა, ასევე, ოჯახის წევრებისა და, კერძოდ, ქმრის სურვილმა, რომ ცოლმა არ იმუშაოს. თუმცა, მიუხედავად იმისა, მონაწილეობენ თუ არა ქალები სამუშაო ძალაში ოფიციალურად, მათი უმრავლესობა ასრულებს უხილავ შრომას - ქალები საოჯახო საქმეებზე კვირაში საშუალოდ 45 საათს ხარჯავენ, რაც სრულ განაკვეთზე მუშაობას უდრის. თუმცა მათ ამაში ხელფასს არავინ უხდის.

"თინეიჯერების 98%-ს ეზიზღება საკუთარი თავი, დარჩენილ 2%-ს კი იმდენად ეზიზღება, რომ შესაძლოა საერთოდ აღარ უნდოდეთ სიცოცხლე. მათ რომ სიცოცხლე და საკუთარი თავი უყვარდეთ [თავს ასე არ იგრძნობენ]", - ამბობს 14-17 წლის გოგოების ფოკუს ჯგუფის მონაწილე ბათუმიდან.

რამდენიმე თვეში პარლამენტი სავარაუდოდ, სექსუალური შევიწროების შესახებ საკანონდებლო ცვლილებებს განიხილავს. გენდერულმა საბჭომ ინიციატივა უკვე მოამზადა, რომელიც ჯერჯერობით საჯარო არ არის, თუმცა რამდენიმე დეტალი ცნობილია.

მას შემდეგ, რაც შავი ზღვის უნივერსიტეტს სტუდენტთა მიღება თანხის გადახდის მიუხედავად შეუჩერდა,"ქართულ ოცნებაში" მოამზადეს კანონპროექტი, რომელიც უნივერსიტეტების ნაწილს ავტორიზაციას 2020 წლამდე გადაუვადებს. აღმოჩნდა, რომ ცვლილება მომგებიანია მათ შორის ისეთი სასწავლებლებისთვის, რომლებიც კონკრეტულ თანამდებობის პირებს უკავშირდება.

25 წლის ქალი ამბობს, რომ 10 წელია ფსიქოლოგიური ძალადობის, მუქარისა და შანტაჟის მსხვერპლია.

გამოტოვებული გაკვეთილები ბიოლოგიაში, უხერხული ჩურჩული მენსტრუაციაზე, აბორტები და სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები მოზარდებში, ადრეული ქორწინება და არასრულწლოვანი დედები, უცნაური კითხვები სხვადასხვა ფორუმზე - ამ ყველაფერს ძირითადად ერთი მიზეზი აქვს, სექსუალური განათლების არარსებობა.

კიბერ ბულინგი - ადამიანის დამცირება, ჩაგვრა, შეურაცხყოფა ინტერნეტის საშუალებით. ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად, ამ საფრთხის წინაშე სულ უფრო მეტია ადამიანია, მიუხედავად მისი ცნობადობისა თუ სოციალური სტატუსისა.

ხშირად ამბობენ, რომ საქართველო ერთერთი ყველაზე ტოლერანტული ქვეყანაა, თუმცა პრაქტიკა საწინააღმდეგოზე მიუთითებს - რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენლები ხშირად არიან სიტყვიერი თუ ფიზიკური შეურაცხყოფის მსხვერპლები, მათ უწევთ სტიგმასთან ბრძოლაც. თუმცა, არსებობს სხვა მაგალითებიც - მაღალმთიანი აჭარის რამდენიმე სოფელში, სადაც ქრისტიანები და მუსლიმები გვერდიგვერდ, მშვიდობიანად თანაცხოვრობენ.

​​​​​​​სიდა-ს ყოფილი ხელმძღვანელი, რომელსაც 10-მდე ქალი სექსუალურ შევიწროებაში ადანაშაულებს, ორგანიზაციაში მუშაობის დროს ოფისისთვის ფართს თავისი ცოლისგან, თეონა შალამბერიძისგან ქირაობდა. სიდა დღემდე ამ ოფისშია.

2014 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით, მამების 30-42% 6 წლამდე ბავშვებს არასდროს უმზადებს საჭმელს, უცვლის საფენებს ან აბანავებს. ხოლო 7-დან 12 წლამდე ბავშვების მამების მხოლოდ 7% უმზადებს შვილებს საჭმელს, ურეცხავს ტანსაცმელს ან უკითხავს წიგნებს.

ყოფილი სპეცრაზმელი, რომელიც სხვადასხვა დროს სხვადასხვა ძალოვან უწყებაში მუშაობდა, ამტკიცებს, რომ ყოფილმა ცოლმა მასზე იძალადა, შემდეგ კი პოლიციაში დარეკა და მოიტყუა, რომ მსხვერპლი თვითონ იყო. პროკურატურას სწორედ ამ ვერსიის სჯერა და შემთხვევიდან 6 თვის შემდეგ, ოჯახში ძალადობაში ბრალდებული კაცის შესახებ აცხადებს, რომ მას ბრალეულობა არ დაუდასტურდა და მის ყოფილ ცოლს, თამარ ბეკარაშვილს ცრუ დასმენას ედავება.

გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ დაგეგმილ ცვლილებებს კიდევ ერთი ემატება - თბილისში გრაფიტის გაკეთებისთვის ჯარიმა ორმაგდება. კანონპროექტს საქართველოს პარლამენტმა პირველი მოსმენით მხარი უკვე დაუჭირა. იმ შემთხვევაში, თუ ის მეორე და მესამე მოსმენაზეც მიიღებს საკმარის ხმებს, ძალაში გამოქვეყნებისთანავე შევა.

იმ ადამიანების ჩამონათვალი, ვისაც აქციებზე გამოსვლა ეკრძალება, შესაძლოა, გაიზარდოს. შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილების ავტორები და ინიციატორები "ქართული ოცნების" დეპუტატები არიან.

ზუსტად 100 წლის წინ, 1918 წლის 26 მაისს საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკა შეიქმნა - სწორედ ამ დღეს მიიღო საქართველომ დამოუკიდებლობის აქტი.

საქართველოს მთავარი კანონის, კონსტიტუციის მიხედვით, ყოველ ადამიანს აქვს უფლება თავისუფლად მიიღოს და გაავრცელოს ინფორმაცია, გამოთქვას და გაავრცელოს თავისი აზრი ზეპირად, წერილობით ან სხვაგვარი საშუალებით, ცენზურა დაუშვებელია. მიუხედავად ამისა, კანონმდებლების მხრიდან უკვე რამდენჯერმე იყო ამ ნორმის გვერდის ავლის მცდელობა. გამოხატვის თავისუფლებისთვის საშიშ პრეცედენტებს ქმნიან მოსამართლეებიც.

"აქ 20 წლის გოგო უკვე დარჩენილია", - ამბობენ კახეთში, სოფელ ყარაჯალაში მცხოვრები ქალები. ადრეული ქორწინება მხოლოდ ერთი სოფლის ან თემის პრობლემა არაა. გაეროს მოსახლეობის ფონდის ანგარიშის მიხედვით, ბავშვობის ასაკში ქორწინება მთელი ქვეყნის მასშტაბით, დედაქალაქის, თბილისის, ჩათვლით ჩვეულებრივი და გავრცელებული მოვლენაა. ასეთ ქორწინებად მიიჩნევა რეგისტრირებული ან არარეგისტრირებული კავშირი ორ ადამიანს შორის, რომელთაგან ერთ-ერთს მაინც არ მიუღწევია 18 წლამდე.