წინა დღეების მსგავსად, 18 მარტს გლობალურმა ფინანსურმა ბაზრებმა კიდევ ერთხელ განიცადა ვარდნა. ბოლო ასეთი შემთხვევა 16 მარტს მოხდა. გაგრძელდა ფასების ვარდნა ნავთობზე, 5%-ით შემცირდა აშშ-ის უმსხვილესი საფონდო ინდექსები, გაუფასურების კიდევ ერთი ისტორიული მინიმუმი განაახლა ლარმაც.
- ცუდად დაიწყო სავაჭრო დღე აშშ-ის უმსხვილესი საფონდო ბირჟებისთვის — დღის პირველ ნახევარში ინდექსები საშუალოდ 5%-ით შემცირდა. ამ დროისთვის მონაცემები ასეთია: Dow&Jones -6.3%; S&P -4.7%; NASDAQ -5.1%;
- კლებით გაიხსნა სავაჭრო დღე საკვანძო ევროპული ინდექსებისთვისაც, დღის მიწურულს ინდექსები საშუალოდ 4%-ით დავარდა — დიდი ბრიტანეთი FTSE -4%; გერმანია DAX -5.5%; საფრანგეთი CAC -5,9%;
- ორდღიანი ზრდის ტენდენცია კლებით შეიცვალა აზიურ ბირჟებზეც — ჰონგ-კონგი Hang Seng -4%, ჩინეთი Shanghai Composite -1.8%;
- უფრო დიდი დანაკლისი განიცადა განვითარებადი ქვეყნების საფონდო ინდექსებმა - 13%-ით შემცირდა ბრაზილიური Brazil Boversa-ს ინდექსი, ხოლო მექსკურმა ბოლსამ 1,8%-ით იზარალა;
- 2003 წლის სექტემბრის მინიმუმამდე დაეცა ნავთობის ფასები - ამ დროისთვის Brent-ის მარკის ნავთობის ფასი 24,9 დოლარია, რაც 2003 წლის სექტემბრის შემდეგ ყველაზე დაბალი მაჩვენებელია. კიდევ უფრო შემცირდა WTI-ის მარკის ნავთობის ფასი და 21 დოლარს შეადგენს, ასეთი იაფი ნავთობი 2001 წლის შემდეგ არ ყოფილა;
- ნავთობზე ფასების ვარდნა, როგორც ყოველთვის, უარყოფითად აისახა რუსულ ინდექსებზე და დღის ბოლოს მოსკოვის ბირჟის დანაკარგმა 5% შეადგინა, 11%-ით შემცირდა RTS-ის ინდექსი;
- ბოლო წლების გაუფასურების რეკორდი დაამყარა რუსულმა რუბლმაც. 18 მარტის სავაჭრო დღის ბოლოს, რუბლმა გაუფასურების დადგენილ მაქსიმუმს მიაღწია და რუსეთის ცენტრალური ბანკის კურსით 1 დოლარის ღირებულება 77 რუბლს შეადგენს, 1 ევროსი კი - 85 რუბლს;
- საგრძნობლად გაუფასურდა რუბლი სავაჭრო დღის დახურვის შემდეგაც საერთაშორისო ბირჟებზე და 1 დოლარის ღირებულება 82 რუბლს, ხოლო 1 ევროსი - 90 რუბლს გაუტოლდა.
- რუსეთის გარდა, გაუფასურდა საქართველოს ერთერთი უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორის, აზერბაიჯანის ვალუტაც. მანათი დოლართან მიმართებით დაახლოებით 1%-ით გაუფასურდა და 1 დოლარის ღირებულებამ 1,69 მანათი შეადგინა. 1%-ით გამყარდა თურქული ლირა და Bloomerg-ის სავაჭრო სისტემაში 1 დოლარის ღირებულება 6,4 ლირაა.
- ბოლო კვირაში გაუფასურების ზედიზედ მესამე რეკორდი დაამყარა ლარმაც - დღეს ლარი ევროსთან და დოლართან მიმართებით 10-10 თეთრით გაუფასურდა და ეროვნული ბანკის კურსით 1 დოლარის ღირებულებამ 3,18 ლარი შეადგინა, ხოლო 1 ევროსი - 3.49 ლარი;
- გაუარესებელი მოლოდინების ფონზე ცნობილი გახდა, რომ ვალუტის გასამყარებლად ეროვნული ბანკი რეზერვებიდან 40 მილიონ დოლარს გაყიდის;
- დღესვე გაიმართა ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის საბჭოს სხდომაც, - ეროვნულმა ბანკმა უცვლელად 9%-ზე დატოვა რეფინანსირების განაკვეთი. ნაბიჯი დიდი ალბათობით ინფლაციის შემდგომი ზრდისგან თავის აცილების მიზნით იყო განპირობებული;
რა ხდებოდა მანამდე
- გლობალური ეკონომიკური სურათის გაუარესება ახალი კორონავირუსის ფართო გავრცელების ფონზე თებერვლის ბოლო კვირაში დაიწყო. პანდემიის გარდა ეკონომიკურ პერსპექტივაზე უარყოფითად აისახება ნავთობის ფასების მკვეთრი ვარდნაც;
- ნავთობის ფასების ვარდნა ჩინეთიდან შემცირებული მოთხოვნის ფონზე დაიწყო, რადგანაც მთელი ნავთობის დაახლოებით 20%-ს სწორედ ჩინეთი მოიხმარს. ამის მიუხედავად, ფასების მკვეთრი ვარდნა რუსეთსა და საუდის არაბეთს შორის ჩაშლილ შეთანხმებას მოჰყვა, რის შემდეგაც ფასები ერთ დღეში 30%-ით შემცირდა;
- უკვე ცნობილია მსოფლიოს წამყვანი ქვეყნების ანტი-კრიზისული გეგმების შესახებ. 18 მარტს გაირკვა, რომ თეთრი სახლი ეკონომიკის სტიმულაციისთვის ტრილიონიან პაკეტს ამზადებს. გეგმა სხვა ნაბიჯებთან ერთად მოსახლეობის დიდი ნაწილისთვის 1000-1000 დოლარიანი ჩეკების გაგზავნას ითვალისწინებს. 390 მილიარდი დოლარი იქნება გაერთიანებული სამეფოს ანტი-კრიზისული გეგმის მოცულობაც.
- წინა კვირაში შემცირებული მოთხოვნის სტიმულირებისთვის მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი შეამცირეს ყველაზე დიდი ეკონომიკების ცენტრალურმა ბანკებმა. მათ შორის, მარტში უკვე მეორედ და თითქმის ნულამდე შეამცირა საბაზისო განაკვეთი აშშ-ის ფედერალურმა სარეზერვო სისტემამ. იგივე ზომებს მიმართეს იაპონიის, დიდი ბრიტანეთის, ავსტრალიის, რუსეთს და სხვა ცენტრალურმა ბანკებმაც;
- წინა კვირაში ცნობილი გახდა საქართველოს მთავრობის ანტი-კრიზისული გეგმის შესახებაც, რომლის მოცულობაც დაახლოებით მილიარდი ლარია. ეკონომიკის სტიმულირების გეგმა ტურისტული და მომიჯნავე სექტორისთვის საშემოსავლო და ქონების გადასახადის 4-თვიან გადავადებას ითვალისწინებს, დაგეგმილია კომპანიებისთვის დასაბრუნებელი დღგ-ს გაორმაგება, ასევე მცირე და საშუალო სასტუმროებისთვის სესხის პროცენტის დაფინანსება. სხვა ნაბიჯებთან ერთად მთავრობა დამატებით 300 მილიონი ლარის დახარჯვას გეგმავს ინფრასტრუქტურულ პროექტებში.
- წინა კვირაშივე 3-თვიანი საშეღავათო პერიოდი გამოაცხადა ყველა ტიპის სესხზე საქართველოში მოქმედმა ყველაზე მსხვილმა ბანკებმა;
რა არის მოსალოდნელი
- 17 მარტს გამოქვეყნდა ერთერთი ყველაზე გავლენიანი სარეიტინგო სააგენტოს, S&P-ის პროგნოზი, რომლის მიხედვითაც 2020 წელს გლობალური ეკონომიკა რეცესიის ფაზაში შევა, ხოლო გლობალური ეკონომიკური ზრდა 1-1,5% იქნება;
- 17 მარტსვე გამოქვეყნდა ამერიკული გამოცემა Bloomberg-ის მიერ მომზადებული კვლევა, რომლის მიხედვითაც, პანდემიის პირობებში განვითარებადი ქვეყნების ვალუტები, მათ შორის საქართველოს ვალუტაც, შესაძლოა კიდევ 30%-ით გაუფასურდეს;
- 16 მარტს ცნობილი გახდა ჩინეთის იანვარი-თებერვლის ეკონომიკური მაჩვენებლები, რომლებიც პროგნოზირებულზე ბევრად უარესი აღმოჩნდა. ამ პერიოდში ჩინეთის ექსპორტი 17%-ით შემცირდა;
- 5 მარტს გამოქვეყნდა ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის [OECD] კვლევა, რომლის მიხედვითაც, ეკონომიკური ზრდა წელს შესაძლოა განახევრდეს;
- 9 მარტს გამოქვეყნდა Bloomberg-ის მიერ მომზადებული პროგნოზიც, რომლის მიხედვითაც პანდემიის გავრცელების ყველაზე მძიმე სცენარში გლობალური ეკონომიკა 2,7 ტრილიონს დაკარგავს, ხოლო ზრდა ნულს გაუტოლდება;
- არსებული საფრთხეების ფონზე საქართველოში მოსადნელია ლარის შემდგომი გაუფასურება, რამაც შესაძლოა კიდევ უფრო გაზარდოს ისედაც მაღალი ინფლაცია. ეჭვგარეშეა, რომ შემცირდება ეროვნული შემოსავალი, განსაკუთრებით უცხოურ ვალუტაში. უკვე მოცემულობაა ისიც, რომ ვერ შესრულდება ეკონომიკური ზრდის 5%-იანი პროგნოზი.