აბორტი

თავისუფლების ფრონტირი

უკანასკნელი ოცი წლის მანძილზე აშშ-ში აბორტის მომხრეების რაოდენობა რეკორდულად დაეცა. Gallup-ის სტატისტიკით, აშშ-ის მოსახლეობის მხოლოდ 41% აიგივებს თავს „არჩევანის”, ანუ აბორტის მომხრეებთან. მათმა რიცხვმა შარშანდელთან შედარებით ექვსი პროცენტით იკლო. 1995 წელთან შედარებით, აბორტის მომხრე საზოგადოების წილი 15%-ითაა შემცირებული. პარალელურად, სიცოცხლის მხარდამჭერთა ოდენობამ 50%-ს მიაღწია, მაშინ როცა ოციოდე წლის წინ ეს მაჩვენებელი 33% იყო.

აბორტის მზარდი მიუღებლობის პარალელურად, ამერიკელები ჰომოსექსუალთა მიმართ სულ უფრო შემწყნარებლები ხდებიან. ათი წლის მანძილზე მათ მიმართ ტოლერანტობა სწრაფად, 14%-ით გაიზარდა. ამერიკულ ჯარში ცოტა ხნის წინ გაუქმდა დამკვიდრებული წესი „არ იკითხო, არ თქვა”, რომელიც განსხვავებული სექსუალური ორიენტაციის სამხედრო პირს საკუთარ ორიენტაციაზე საუბარს უკრძალავდა. აშშ-ის პრეზიდენტმა მაისში განაცხადა, რომ მხარს უჭერს ერთსქესიანი წყვილების სამოქალაქო ქორწინების შემოღებას – ამასვე ფიქრობს მოსახლეობის 54%.

ერთი მხრივ, შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ჰომოსექსუალთა ემანსიპაცია პროგრესისტული იდეოლოგიის გამარჯვების ნიშანია და საზოგადოებრივი განვითარების ობიექტურ კანონზომიერებას წარმოადგენს. მეორე მხრივ, ამ ვარაუდს ეწინააღმდეგება აბორტის მიუღებლობის მზარდი მაჩვენებელი. თანაც, კვლევებიც მოწმობს, რომ ამერიკული საზოგადოება ბევრად კონსერვატული გახდა. 1992 წელს, როცა ბილ კლინტონი იყრიდა კენჭს, ზრდასრული მოსახლეობის 43% თავს ზომიერად თვლიდა, 36% კონსერვატორად და 17% ლიბერალად. 2012 წლის დასაწყისში ზომიერთა რაოდენობა 35%-მდე შემცირდა, ხოლო ლიბერალებმა და კონსერვატორებმა 4 პროცენტით წაიწიეს – 40%-სა და 21%-ს მიაღწიეს.

თუ ნაყოფის მოცილებას ქალის საკუთარ სხეულზე უფლების ნაწილად განვიხილავთ, აბორტის მოწინააღმდეგეების და ჰომოსექსუალთა მიმღებლობის ერთდროული ზრდა წინააღმდეგობრივ სურათს გვაძლევს. გამოდის, რომ საზოგადოება ქალთა მიმართ ნაკლებად, ხოლო ჰომოსექსუალთა მიმართ მეტად ტოლერანტული ხდება. ეს პროცესი ან იდეოლოგიური შიზოფრენიით უნდა ავხსნათ, ან მიზეზი სხვაგან ვეძიოთ.

ამერიკის, როგორც ერის იდეა დაფუძნებულია ბუნებითი თავისუფლების ფასეულობაზე: “ჩვენთვის თავისთავად ცხადია ჭეშმარიტება, რომ ადამიანები შექმნილნი არიან როგორც თანასწორი არსებანი, რომ მათ ღმერთმა მიანიჭა გარკვეული ხელშეუვალი უფლებები, როგორიცაა სიცოცხლე, თავისუფლება და ბედნიერებისკენ ლტოლვა” – აცხადებს აშშ-ის დამოუკიდებლობის დეკლარაცია. აქედან გამომდინარე, ამერიკელები, განურჩევლად პარტიული თუ იდეოლოგიური კუთვნილებისა, მიდრეკილნი არიან, მხარი დაუჭირონ თავისუფლების გაფართოებას ნებისმიერი კატეგორიის ადამიანთა ჯგუფისთვის.

ამ პროცესს ფრონტირსაც ადარებენ – ამერიკის კოლონიზებულ და ველურ ტერიტორიებს შორის არსებულ საზღვარს, რომელიც თანდათან ფართოვდებოდა. ანალოგიურად, უუფლებო ჯგუფები ნაბიჯ-ნაბიჯ ექცეოდნენ სამოქალაქო უფლებების საზღვარს შიგნით. ასე მივიდა ამერიკული საზოგადოება ქალებისთვის ხმის მიცემის უფლების აღიარებასთან, რასობრივი სეგრეგაციისა და ჰომოსექსუალთა დისკრიმინაციის დამარცხებასთან. ისტორიის სხვადასხვა ეტაპზე შავკანიანი ახალი ქალი იყო, ჰომოსექსუალი – ახალი შავკანიანი. ამ ლოგიკით, ჩანასახი ახალი ჰომოსექსუალი გამოდის – თუ გავითვალისწინებთ, რომ ტენდენცია დაუბადებელი ადამიანების უფლებათა თანასწორობის აღიარებისკენ იხრება.

თუმცა ეს განწყობები ჯერ საკმარისად ძლიერი არაა, რომ განვითარების პირველ ეტაპზე მყოფთა უფლებები კანონში აისახოს. მაგალითად, გასულ კვირას ხმათა საკმარისი რაოდენობის მოგროვება ვერ შეძლო ამერიკის სენატში შესულმა კანონპროექტმა სქესობრივი შერჩევით გაკეთებული აბორტის აკრძალვის შესახებ.

მსოფლიოში სელექციური აბორტის მსხვერპლი ყოველწლიურად 100 მილიონამდე დაუბადებელი ქალი ხდება. შედეგად, ყოველ 100 ქალზე 105 კაცი იბადება, რაც სქესობრივ ბალანსს არღვევს და ეს კვლავ ქალების წინააღმდეგაა მიმართული. ქალთა უფლებების სახელით დამკვიდრებულმა აბორტმა, საბოლოოდ, მათვე შეუქმნა პრობლემები. გინოციდი შობადობის კონტროლის უტოპიური იდეებიდან მომდინარეობს. მიდგომა, რომელიც ნაყოფს ქალის საკუთრებად განიხილავს და მას საკუთარი შვილის დემიურგად აცხადებს, საბოლოოდ, სიცოცხლეზე ძალადობის მრავალგვარ, მათ შორის, ფაშისტურ ნაირსახეობად გვევლინება.

შობადობის კონტროლის იდეის დაარსებაში ევგენიკაც იმალება. ევგენიკა ფსევდოსამეცნიერო იდეოლოგიაა, რომლის მიხედვით, ადამიანური მოდგმა შეიძლება გაუმჯობესდეს, თუ შეჩერდება გენეტიკური დეფექტებითა და „არასასურველი პიროვნული ნიშნით” დაბადებულ „უნარშეზღუდულთა” რეპროდუქცია. ამის მაგალითი შობადობის კონტროლისთვის მებრძოლი ფემინისტი მარგარეტ სენგერია. სენგერი თავის წიგნში ღიად წერდა, რომ აბორტებისა და ოჯახის დაგეგმვის მიზანი იყო „მეტი ბავშვი სასურველთაგან – ნაკლები არასასურველთაგან”.

არასასურველი პიროვნული ნიშანი კი შეიძლება აღმოჩნდეს ყველაფერი, რასაც განათლებული ელიტა საჭიროდ ჩათვლის. აბორტის უფლებისთვის მებრძოლებს, არცთუ იშვიათად, შავკანიანი მოსახლეობის გამრავლებისთვის ხელის შეშლა სურდათ. მეოცე საუკუნეში ეს ჯგუფები არ მალავდნენ, რომ კონტრაცეფციის ბენეფიტად შავკანიანთა რაოდენობის შემცირებას ელოდნენ. ამას, თავის მხრივ, დანაშაულის შემცირება უნდა მოჰყოლოდა.

ფემინისტური გამოცემები აქტიურად უჭერდნენ მხარს გებელსისა და ჰიტლერის სტერილიზაციის იდეებს და მათ „შობადობის კონტროლის აუცილებელ ჰიგიენას” ეძახდნენ. აბორტის შემთხვევაში, განსხვავება ისაა, რომ არასასურველი ადამიანთა ჯგუფის წარმომადგენლების მოშორება ამჯერად არა გაზის კამერებში, არამედ გინეკოლოგიურ კაბინეტებში ხდება.

აბორტის თანამედროვე მომხრეებს რასისტული და ევგენიკური იდეები იშვიათად ამოძრავებთ და ძირითადად ქალთა სხეულებრივ უფლებაზე აპელირებენ. ისინი ჩანასახის მოცილებას პლასტიკური ქირურგიისგან ვერ ანსხვავებენ. თუმცა, თავად ჩანასახის სრულუფლებიან ადამიანად არაღიარება ძველ სპარტასა თუ ნაციონალ-სოციალისტურ გერმანიაში გაბატონებულ მიდგომებს იყენებს: პიროვნების ღირსება ქმედუნარიანობისა თუ განვითარების ეტაპის მიხედვით განისაზღვრება და არა მისი არსებობის ფაქტის გამო.

ჭირს გააზრება, რომ ემბრიონი ისეთივე უფლებებს უნდა ფლობდეს, როგორც ნებისმიერი ჩვენგანი. უმრავლესობა ჩვენთაგანი იცნობს მინიმუმ ერთს, რომელსაც აბორტისთვის მიუმართავს. არავის ხიბლავს იდეა, რომ მისი ოჯახის წევრი, მეგობარი ან თავად, ოდესღაც ადამიანური სიცოცხლის ხელმყოფი გამხდარა. ამიტომ, ხშირად უარს ვამბობთ, ვაღიაროთ, რომ ოდესღაც ყველანი ვიყავით ჩანასახი და ეს ჩვენი სიცოცხლის პირველი ეტაპი იყო: განაყოფიერებულ უჯრედში უკვე ვარსებობდით გენეტიკით, ხასიათით, თვალის ფერით და ყველა იმ ნიშან-თვისებით, რომელიც ბიოლოგიურად გვეკუთვნის. მაშინ არ შეგვეძლო აზროვნება, მეტყველება, სიარული და არ გვქონდა იმგვარი ანატომიური აგებულება, როგორიც ახლა, თუმცა ჩვენ გვერდით დღესაც არსებობენ უფრო „ხილული” ადამიანები, ვინც ამ „სტანდარტებს” ვერ პასუხობენ – ახალშობილები, უნარშეზღუდული თუ ვეგეტაციურ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანები. აქამდე განსხვავება ის იყო, რომ ჩანასახს ვერ ვხედავდით, დღეს ტექნოლოგიათა განვითარებამ ამის საშუალებაც მოგვცა.

სხვა ჯგუფები აბორტის მსხვერპლთაგან იმით განსხვავდებიან, რომ საკუთარი უფლებებისთვის ბრძოლა შეუძლიათ. მაგალითად, ლგბტ უფლებადამცველები ქორწინების თანასწორობაზე საუბრობენ. მათ სურთ, ერთსქესიანმა წყვილებმა შეძლონ ისეთივე სამოქალაქო ქორწინებაში შესვლა, როგორც ჰეტეროსექსუალებმა. თუმცა, ზოგადად სახელმწიფო რეგულაციებისგან ქორწინების თავისუფლებაზე უფრო სწორი იქნებოდა საუბარი. აბორტის შემთხვევაში, სახელმწიფოს დისკრიმინირებული ჯგუფის პრივილეგირება არ უწევს – მან ადამიანის სიცოცხლე განვითარების ყველა ეტაპზე უნდა დაიცვას.

 

 

 

 

 

კომენტარები