იშვიათი დაავადებების საკოორდინაციო საბჭოს წევრის, ივანე ჩხაიძის განცხადებით, რამდენიმე კვირაში ევროვნული პროტოკოლი იქნება მზად, რომელიც გასცემს რეკომენდაციას, შეიძლება თუ არა სამკურნალო პრეპარატი სამედიცინო დაწესებულებებში იყოს გამოყენებული.
იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფოს სამედიცინო დირექტორის თქმით, სამუშაო ჯგუფის ვადები შემჭიდროვებულია და დასკვნის შემდეგ მედიკამენტის პრაქტიკული დანერგვისთვის საჭირო ღონისძიებების ჩატარება იქნება საჭირო.
"ის ვადა, რომელიც სამუშაო ჯგუფს აქვს მიცემული პროტოკოლის შექმნისთვის მაქსიმალურად შემჭიდროვებულია. რამდენიმე კვირაში ეს პროტოკოლი უნდა იყოს დასრულებელი. აქ არ არის საუბარი თვეებზე. რამდენიმე კვირაში დასრულებული პროტოკოლი მოგვცემს შესაძლებლობას პრეპარატი გამოვიყენოთ სამედიცინო დაწესებულებაში.
თუ ამ პროტოკოლის დასკვნა და რეკომენდაცია იქნება, რომ ეს პრეპარატი უნდა იყოს გამოყენებული აქონდროპლაზიის დიაგნოზის მქონე ბავშების სამკურნალოდ, რა თქმა უნდა, ამის მერე იქნება ჩასატარებელი ის ღონისძიებები, რომლებიც უშუალოდ პრაქტიკულ დანერგვასთან არის დაკავშირებული". - თქვა ივანე ჩხაიძემ ფორმულასთან ინტერვიუში.
ივანე ჩხაიძის განმარტებით, პროტოკოლის შექმნა პირველი ნაბიჯია, თუმცა საჭიროა შესაბამისი სამედიცინო პერსონალის მომზადებაც, რადგან ინექციები ყოველდღიურია და თავისი მომზადების წესი აქვს. მისი თქმით, გუშინ გამართულ საკოორდინაციო საბჭოს სხდომაზე ეს საკითხი განიხილეს.
"შეხვედრაზე იყო განხილული ის, თუ რა ეტაპზეა და როგორ მიმდინარეობს ეროვნული პროტოკოლის მომზადების პროცესი. როგორ უნდა იყოს ნაბიჯები გადადგმული და რა უნდა იყოს ძირითადი მოთხოვნა ეროვნული პროტოკოლის მომზადებისას. აქ იყო განხილული საკითხები, რომლებიც ეხებოდა კრიტერიუმების შემუშავებას, ზოგადად ამ დავაადების მართვის სხვადასხვა ქვეყნის მიერ წარმოდგენილი რეკომენდაციების მიღებას, იყო განხილული, რა ეტაპზეა ამ პრეპარატით მკურნალობასთან დაკავშირებული საკითხები მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში.
აქ იყო საუბარი იმაზე, რომ კატეგორიულად აუცილებელია სამედიცინო პერსონალის მომზადება, ამ პრეპარატის გამოყენების შემთხვევაში პირველი დღეების განმავლობაში მაინც აუცილებელია ექიმის მონაწილეობა, რადგან ეს ყოველდღიური ინექციებია. ამ ინექციებს თავისი წესი აქვს, თავისი მომზადების პირობები აქვს, ტრენინსგის საკითხი, სამედიცინო დაწესებულებების შერჩევის საკითხი და ამ დაავადების მქონე ბავშვების გართულებების არსებობის შემთხვევაში როგორ უნდა იყოს მომზადებული სამედიცინო სისტემა". - თქვა ჩხაიძემ.
ივანე ჩხაიძის თქმით, მედიკამენტის გამოყენებამდე ბავშვების დეტალურად გამოკვლევაა საჭირო, რადგან, მისივე სიტყვებით, მისი გამოყენება გარკვეულ პირობებში შესაძლოა უსაფრთხო არ იყოს.
"დეტალური გამოკვლევაა საჭირო. ეს პრეპარატი რომც შემოვიდეს ხვალვე, აუცილებელია ვიცოდეთ, ზუსტად როგორია ამ ბავშვების მდგომარეობა, რადგან აქ არის გარკვეული პირობები, როდესაც ამ პრეპარატის გამოყენება შეიძლება არ იყოს უსაფრთხო. ჩვენი მთავარი თხოვნაა, რომ ამ ბავშვის შეფასება მოხდეს სხვადასხვა ექიმის მიერ, რომ გავიგოთ როგორი მდგომარეობაა ახლა". - აღნიშნა იაშვილის დირექტორმა.
ერთ კვირაზე მეტია, აქონდროპლაზიის დიაგნოზის მქონე ბავშვების მშობლები მთავრობის ადმინისტრაციასთან აქციებს მართავენ და ღამეებს ათენებენ. ისინი პრეპარატის Voxzogo-ის საქართველოში შემოტანასა და დაფინანსებას ითხოვენ.
მშობლების ინფორმაციით, ქვეყანაში აქონდროპლაზიის დიაგნოზი 17 ბავშვს აქვს დასმული, მათგან მედიკამენტი 12-ს სჭირდება. იმის გათვალისწინებით, რომ მედიკამენტი ძვირადღირებულია და ერთწლიანი დოზა 200 000$ ჯდება, ამ დიაგნოზის მქონე ბავშვების ოჯახები მის დამოუკიდებლად შეძენას ვერ ახერხებენ. მნიშვნელოვანია, რომ მოთხოვნის დაკმაყოფილება დროში არ გაიწელოს, რადგან იმისთვის, რომ პრეპარატმა იმოქმედოს, ის ბავშვმა ზრდის ზონების დახურვამდე უნდა მიიღოს, დაახლოებით, 14 წლამდე.
დაახლოებით, სამი თვეა, პროტესტს პერმანენტული ფორმა აქვს. მანამ, სანამ ამ გადაწყვეტილებას მიიღებდნენ, მშობლები ჯანდაცვის სამინისტროს წარმომადგენლებს შეხვდნენ, არაერთხელ მიიღეს დაპირებები, თუმცა, როგორც ტაბულასთან საუბარში ყვებიან, დაპირება დაპირებად დარჩა. ამის ნაცვლად, მთავრობა საზოგადოებაში დაავადების მკურნალობის საერთაშორისო პრაქტიკაზე არასწორი ინფორმაციის გავრცელებით ბუნდოვანებას ქმნის.
“მთელ მსოფლიოში, 200 ქვეყანაში არცერთი სახელმწიფო პროგრამა არ აფინანსებს ამ მედიკამენტებით მკურნალობას, ჩვენ გვეუბნებიან, 200 ქვეყნიდან საქართველო იყოს გამონაკლისი და უპასუხისმგებლოდ, პოპულისტურად ჩავერთოთ ამ პროგრამაში, რაც არის დაუშვებელი”. - აღნიშნავს პრემიერმინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი.
მართალია, ირაკლი ღარიბაშვილი ამტკიცებს, რომ მსოფლიოში არცერთი ქვეყანა არ უზრუნველყოფს აქონდროპლაზიის VOXZOGO-ით მკურნალობას, მაგრამ, მას შემდეგ, რაც 2021 წლის ნოემბერში მედიკამენტს აშშ-ის წამლისა და საკვების ადმინისტრაციამ (FDA) ავტორიზაცია მიანიჭა, აშშ-ის სახელმწიფო პროგრამა Medicaid-ი აქონდროპლაზიით დაავადებულ ბავშვებს აფინანსებს. Medicaid-ი აშშ-ში ფედერალური მთავრობის დაფინანსებული, შტატების მიერ მართული და ადმინისტრირებული პროგრამაა, რომელიც დაბალი შემოსავლების მქონე ადამიანებს სამედიცინო ხარჯებს უნაზღაურებს. მართალია, პროგრამის ძირითად მოთხოვნებს ფედერალური მთავრობა განსაზღვრავს, მაგრამ ყველა შტატი მოქნილია მის ოპერირებასა და ადმინისტრირებაში.
გარდა Medicaid-ის სახელმწიფო დაფინანსების პროგრამისა, არსებობს ბიოფარმაცევტული კომპანია ბიომარინის თანადაფინანსების პროგრამა (VOXZOGO-ის მწარმოებელი კომპანიის, რომელიც ძირითადად იშვიათი გენეტიკური დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტებზე მუშაობს). ბიომარინის თანადაფინანსების პროგრამა აშშ-სა და პუერტო რიკოს მოსახლეობისთვისაა ხელმისაწვდომი.
აშშ-ს გარდა, ევროკავშირის ქვეყნებში, სადაც VOXZOGO-ს ავტორიზაცია FDA-ზე ადრე მიენიჭა, აქონდროპლაზიის სამკურნალოდ აღნიშნული მედიკამენტი აქტიურად გამოიყენება. მეტიც, 2022 წლის ნოემბერში ესპანეთის ჯანდაცვის სამინისტრომ აქონდროპლაზიის დიაგნოზის მქონე ბავშვებისთვის VOXZOGO-ით მკურნალობის სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დაფინანსების გადაწყვეტილება მიიღო. ესპანეთის მსგავსად, გერმანიაში სახელმწიფო ჯანმრთელობის სპეციალური სადაზღვევო ფონდები ვალდებული არიან, აუნაზღაურონ აქონდროპლაზიით დაავადებულ ბავშვებს VOXZOGO-თი მკურნალობის ხარჯები.
დაავადების მკურნალობის საერთაშორისო პრაქტიკაზე არასწორი ცნობების გავრცელებასთან ერთად, ხშირადაა საუბარი იმაზეც, რომ მედიკამენტი ჯერ კიდევ კვლევით ეტაპზეა და სახელმწიფოს მიერ ამგვარი წამლის დაფინანსება მნიშვნელოვან რისკებთანაა დაკავშირებული. ცხადია, ამ შემთხვევაშიც, ნებისმიერი ახალი მედიკამენტის გამოყენების მსგავსად, არსებობს რისკი, თუმცა, სახელმწიფოს მკურნალობის დაფინანსებით მის შედეგებზე პირდაპირი პასუხისმგებლობა არ ეკისრება. როგორც სახელმწიფო, ისე ბიომარინის პროგრამებით დაფინანსებისას, აქონდროპლაზიის მკურნალობაზე პასუხისმგებლობა სრულად ეკისრება მთავარ ექიმსა და პაციენტის მოვლაში ჩართულ სამედიცინო ჯგუფს. გარდა VOXZOGO-ისა, ეს შეიძლება დაკავშირებული იყოს კომპლექსურ მკურნალობასთან - ზრდის ჰორმონის თერაპია, ქირურგიული ჩარევა საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის დარღვევების გამოსასწორებლად და პოტენციური გართულებების მონიტორინგი და მართვა. სახელმწიფო პროგრამით, ისევე, როგორც ბიომარინით დაფინანსებისას, თითოეული პაციენტისთვის მუშავდება ინდივიდუალური მკურნალობის გეგმა და შესაბამისად, ხარჯების დაფინანსების სისტემა.
