ჯინსები, დიდი თეთრი ფერის ბოტასები და დაახლოებით ისეთი მანტო, 90-იანებში რომ ღირსეულ კონკურენციას უწევდა „ვარიონკა” ქურქებს ბაზრობაზე... ასეთ უშუალო ფორმაში წარდგა ქართველი მაყურებლის წინაშე ჰოლივუდის ყველაზე ძვირადღირებული რეჟისორების ხუთეულში შემავალი ყაზახი ტიმურ ბეკმამბეტოვი, რომელიც პირველ რიგში, ჩემი თაობის მაყურებელს ახსოვს ბანკ იმპერიალის საიმიჯო რეკლამებით (И брал Тамерлан камни и говорил он с ними...). მის რეკლამაში ჩინგიზ ყაენი და თემურ ლენგიც კი, ისეთ „თბილ ტონებშია” წარმოდგენილი, რომ ხვდები, ბეკმამბეტოვისთვის მთავარია ისტორიული ფესვები და არა ის ისტორიული კვალი, რომელიც ამ პერსონაჟებმა დატოვეს სხვადასხვა ქვეყნებში... მისთვის მნიშვნელოვანი ტრადიციაა! ტრადიცია აღმოჩნდა მთავარი ახალი წლის შემთხვევაშიც, რომელსაც რეჟისორმა სრულმეტრაჟიანი ფილმი „ნაძვის ხეები” უძღვნა.
ანდრეი კონჩალოვსკის შემდეგ („გაპარული მატარებელი”, „ტანგო და კეში”, „ოდისეა”) ბეკმამბეტოვი მეორე რეჟისორია პოსტსაბჭოთა სივრციდან, რომელიც ჰოლივუდში დამკვიდრდა. თავის „ფინანსურ სრულწლოვნებამდე”, ანუ რეჟისორული დამოუკიდებლობის მოპოვებამდე კონჩალოვსკი მუდამ ამახვილებდა ყურადღებას ჰოლივუდის პროდიუსერების ტირანიაზე და ქმნიდა მითს, რომელსაც ტიმურ ბეკმამბეტოვი ყველა თავის ინტერვიუში ასე გულმოდგინეთ ამსხვრევს. „მე – აბსოლუტურად დამოუკიდებელი რეჟისორი ვარ!” – მანიფესტივით აცხადებს ბეკმამბეტოვი და ამის დამადასტურებელი არგუმენტი და ფაქტიც მრავლად მოეძებნება.
„ღამის გუშაგს” ყველაზე წარმატებულ პროექტად მიიჩნევს. სამომავლოდ სურს გადაიღოს ფილმი 3D ფორმატში და ამბობს, რომ „ადრე ესეც წარმოუდგენელი იყო, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, 100 წლის შემდეგ ჩვენ ფილმებს უკვე სიზმრებში ვნახავთ”... 20 წლის წინ ოცნებობდა თეატრზე, მაგრამ კინომ მისი ფანტაზიის რეალიზაციის გაცილებით დიდი პოტენციალი და რესურსი შესთავაზა...
თქვენმა ფილმმა „ნაძვის ხეები” გამახსენა ალექსანდრ როგოჟკინის ფილმი „Операция – с новым годом”: ასეთივე მრავალფეროვანი პერსონაჟები, თანამედროვე გმირები და ანტიგმირები და, რა თქმა უნდა, უცვლელი ფასეულობები – რწმენა, იმედი და სიყვარული... თქვენი ფილმიც იმაზეა, სასწაულის რომ ყოველთვის უნდა გჯეროდეს?
ფილმი სამ რამეს ეხება: ჩვენ ყველას გვჯერა და გვწამს ტრადიციების და, ამრიგად, „ნაძვის ხეები” სიყვარულშიც უტყდება ყველა იმ ფილმს, რომელიც მანამდე გადაიღეს ახალ წელზე... მეორე – ჩვენ ყველანი ვცხოვრობთ იმ სამყაროში, რომელშიც სიბრალული და თანაგრძნობა გახლავთ სიცოცხლის დედააზრი. და მესამე – იმისათვის, რომ მიაღწიო დასახულ მიზანს, უნდა გჯეროდეს და გქონდეს მოთმინება. ესაა და ეს. თუმცა ფილმის მონტაჟის დროს სიუჟეტმა თავსატეხი მაინც გაგვიჩინა – ჩვენ დიდხანს ვისხედით და ვფიქრობდით ფილმის არსზე, მის ქვეტექსტზე – რა არის ამ სურათის მთავარი იდეა? როგორ დავაკავშიროთ ფილმის პერსონაჟები ერთმანეთთან? ბოლოს მივხვდით, რომ ის პატარ-პატარა სიკეთე, რომელსაც სჩადის უკლებლივ ყველა პერსონაჟი, კავშირია ადამიანებს შორის, რომელმაც მოგვიყვანა 21-ე საუკუნემდე. სხვა ვერაფერი მოგვიყვანდა, თუ არა თანაგრძნობა და სიკეთე. „ნაძვის ხეები” პოსტმოდერნისტული ფილმია; როცა იცვლება დრო და ფორმა, შენ ისღა გრჩება, რომ ილაპარაკო იმ უცვლელ ღირებულებებზე, რომლის გამოხატულებაც არასოდეს შეიცვლება – ეს არის, როგორც უკვე ვახსენე, სიკეთე და თანაგრძნობა. ჩვენ თავის დროზე გამოვაცხადეთ კონკურსი საახალწლო ისტორიებზე და მაყურებლისგან უამრავი საინტერესო, სახალისო, ხანდახან დრამატიზმით აღსავსე წერილი მივიღეთ. შემდგომში ყველა ეს ამბავი თავისებური ნოველის სახით გაცოცხლდა სცენარში.
ერთადერთი პრიზი, რომელიც თქვენ აიღეთ – 2005 წელს მოპოვებული „ფელიქსია” მაყურებლის სიმპათიის ნომინაციაში ფილმისთვის „დღის გუშაგი”. როგორც ჩანს, არ ხართ საფესტივალო რეჟისორი... ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ თქვენთვის მთავარია კომერციული კინო და პრინციპი „გაყიდვები ერთადერთია, რასაც მოაქვს ფული, ყველაფერ დანარჩენზე ეს ფული მხოლოდ იხარჯება”?
გაყიდვები ერთადერთია, რაც უზრუნველყოფს მაყურებელს. მე კი არ მსურს ვაკეთებდე ფილმს მაყურებლის შეზღუდული რაოდენობისთვის. ვფიქრობ ეს უკვე პასუხია იმ კითხვაზე, თუ რატომ ვარ ასეთი გულგრილი ფესტივალებისადმი. კინო დაიბადა და ჩამოყალიბდა როგორც მასობრივი ხელოვნება, სანახაობა ფართო აუდიტორიისთვის და მე ნამდვილად არ მსურს 10-15 კაცისთვის ვირჯებოდე და კუთხიდან ვადევნებდე თვალყურს თანამედროვე კინოს წამყვან ტენდენციებსა და განვითარებას. ჩემთვის კინო ყოველთვის იყო და არის ის, რაც ხდება ადამიანებში და არა ეკრანზე. მოქმედება უნდა ხდებოდეს ადამიანებში – თქვენი ფილმის შემყურე მაყურებელი უნდა განიცდიდეს, ის უნდა იცინოდეს, ტიროდეს, ბრაზდებოდეს, უხაროდეს, ფიქრობდეს... რაც ეკრანზე ხდება, ეს მხოლოდ „ფერადი ჩრდილია”. თუ ფილმი არ იქმნება მასისთვის და იქმნება მხოლოდ საკუთარი ეგოს და საკუთარი მიზნების რეალიზაციისთვის – ამის წინააღმდეგი არ ვარ, მაგრამ არ მაინტერესებს.
ცნობილია, რომ აპირებთ 3D ფორმატში ფილმის გადაღებას სათაურით „წითელი ასფალტი” და ის ეხება არაფხიზელ მდგომარეობაში მანქანის მართვას. ჩვენთან ახლა ძალიან აქტუალურია არაფხიზელ მდგომარეობაში მართვისა და უსაფრთხოების ღვედის აუცილებლობის თემა. ეს ფილმიც ექშენი იქნება?
„წითელი ასფალტი” იქნება საშინელებათა ჟანრი! არ ვხუმრობ! ოდესმე თუ გიმართავთ მანქანა არაფხიზელ მდგომარეობაში? ეს სრული კოშმარია! ამიტომაც ვამბობ, რომ „წითელი ასფალტი” საშინელებათა ჟანრის ფილმი იქნება. ჩვენ მივცემთ მაყურებელს იმის შესაძლებლობას, რომ 3D-ს მეშვეობით საკუთარ თავზე გამოსცადოს თუ რას გრძნობს და როგორ აღიქვამს სამყაროს მთვრალი ადამიანი. იცით, რატომ ვუწოდეთ ფილმს „წითელი ასფალტი”? შტატებში მართვის მოწმობის ასაღებად მისული მოქალაქე გარკვეული პროცედურების გავლის შემდეგ შეჰყავთ სპეციალურ ოთახში, სადაც მას უჩვენებენ ხუთწუთიან პროპაგანდისტულ დოკუმენტურ ფილმს ავტოსაგზაო შემთხვევებზე, კატასტროფებზე, რომელიც მოუწოდებს სიფრთხილისკენ; მათ უჩვენებენ ფილმს იმაზე თუ როგორ იმსხვრევა მანქანები და მასთან ერთად ადამიანების ცხოვრებაც... ძირითადი მესიჯი კი სწორედ ალკოჰოლისგან თავშეკავებაა. დარწმუნებული ვარ ის მაყურებელი, რომელიც ნახავს ჩვენს „წითელ ასფალტს”, არასოდეს დაჯდება საჭესთან მთვრალი. თუ ამაში ეჭვი გეპარებათ, დაელოდეთ ჩვენს ფილმს და გაიგებთ, რას ნიშნავს out of control.
ისე ლაპარაკობთ, თითქოს სოციალურ დაკვეთაზე იწყებთ მუშაობას.
ნებისმიერი კარგი ფილმი ყოველთვის სოციალური დაკვეთის პროდუქტია. კომერციულად წარმატებული ნებისმიერი ფილმი ასე თუ ისე ასრულებს სოციალურ დაკვეთას და ემსახურება ე.წ. სოციალური მარკეტინგის მიზნებს, მოახდინოს მოვლენებისა და კონკრეტული ქმედებების აქტუალიზაცია საზოგადოებაში.
აუცილებლად უნდა გკითხოთ ანჯელინა ჯოლიზე. მსახიობმა თქვენს ფილმზე Wanted მუშაობის დროს თავის მრავალრიცხოვან სვირინგებს კიდევ ორი ახალი შემატა – „სიმტკიცე” და „ტკივილი”. ასეთი რა უქენით?
მე მიყვებოდნენ, რომ ანჯელინა ჯოლი ფილმში Wanted მონაწილეობაზე ერთი პირობით დათანხმდა – ეს იყო პროდიუსერებისგან რეჟისორის სრული დამოუკიდებლობა შემოქმედებით პროცესში. ანჯელინა ძალიან ღრმა ადამიანია, მაქსიმალისტია. გულწრფელი და ამასთან ერთად მიზანდასახული. თუ ის რაღაცას აკეთებს – 100%-ით სჯერა; სჯერა იმის, რომ ყველაფერს სწორად აკეთებს და ბავშვური თავდავიწყებით ეშვება სამუშაოში. ფილმზე მუშაობის დროს ანჯელინამ ხელშეკრულება გააფორმა, რომლის მიხედვით მას ეკრძალებოდა პარალელურად სხვა სურათზე მუშაობა. ვფიქრობ, ფილმის წარმატება ამ ფაქტმაც განაპირობა – ჯოლი მაქსიმალურად კონცენტრირებული იყო. ამიტომ ახალი სვირინგების დატანა ალბათ უფრო ერთგულების ფიცი იყო, რომელიც მან ამ ფილმის წინაშე დადო. არიან მსახიობები, რომლებსაც არ ახასიათებთ ზედაპირულობა.
ცნობილი გახდა, რომ ტიმ ბარტონთან ერთად კიდევ ერთ ახალ ფილმზე მუშაობთ – „აბრაამ ლინკოლნი – ვამპირებზე მონადირე”. ასეთი ტანდემი უკვე იმის წინაპირობას ქმნის, რომ ფილმი სანახაობრივი გამოვა და სიურრეალისტური, მაგრამ თქვენ ერთხელ ახსენეთ, რომ „აბრაამ ლინკოლნი – ვამპირებზე მონადირე” საკმაოდ შემეცნებითი ხასიათის იქნება და სტუდენტებს ისტორიულ ექსკურსს შესთავაზებს. რას გულისხმობდით?
პირველ რიგში უნდა აღვნიშნო, რომ „აბრაამ ლინკოლნი – ვამპირებზე მონადირე” მწერალ გრემ სმიტის ამავე სახელწოდების ბესტსელერის ეკრანიზაცია იქნება და, ალბათ, ჯერ ავტორს უნდა ვკითხოთ თუ რას გულისხმობს. ამერიკის მე-16 პრეზიდენტმა აბრაამ ლინკოლნმა შტატებში მონობა გააუქმა და თუ ვინმეს ჰგონია, რომ ლინკოლნი ამ რეფორმას უმტკივნეულოდ გაატარებდა და ამ პროცესში ის ჩვეულებრივ ადამიანებს შეერკინა – ცდება. ამ ადამიანს უწევდა ბრძოლა ნამდვილ სისხლისმწოველებთან, ბიუროკრატებსა და ჩინოვნიკებთან, რომლებიც სისხლს წოვდნენ თავიანთი პოლიტიკით ჯერ კიდევ განუვითარებელ ამერიკას. კინო მითების შექმნის დიდი ხელოვნებაა. ჩვენ ვქმნით მითს ამერიკის ისტორიაში პირველი მოკლული პრეზიდენტის შესახებ. მითს ხომ ვერ მოსთხოვ დოკუმენტურ სიზუსტეს? მას არ გააჩნია ამის პრეტენზია – მითი გადმოსცემს არსს და არა ფაქტს. „აბრაამ ლინკოლნი – ვამპირებზე მონადირე” კი ის მითია, რომელიც ამერიკელებს სჭირდებათ – მათი პრეზიდენტი ებრძოდა არა უბრალო პოლიტიკურ ოპონენტებს, არამედ ძალიან სერიოზულ ძალას. ვამპირებზე მონადირე აბრაამ ლინკოლნი – მეტაფორაა ისევე, როგორც ბიუროკრატიული „Оборотни в погонах” (ასე უწოდებენ რუსეთში კორუმპირებულ ძალოვნებს – გ.კ.).
საახალწლო ფილმით ჩამოფრინდით და დღეს უკვე უკან ბრუნდებით – თქვენც თქვენი ფილმის გმირებივით ახალ წელს უნდა მიუსწროთ?
რა თქმა უნდა, მაგრამ ხომ დაგპირდით „ნაძვის ხეების” პრემიერის წინ – ერთ-ერთი ჩემი ახალი ფილმის პრემიერა აუცილებლად გაიმართება ისევ თბილისში. იმედია, ეს წინასაახალწლო დღეს მოხდება...
„ნაძვის ხეების” პრემიერამდე ერთი დღით ადრე ბეკმამბეტოვი თავის მეგობრებთან ერთად კახეთს სტუმრობდა. არახალია, რომ რეჟისორი ტრილოგიის („ღამის გუშაგი”, „დღის გუშაგი”) შეკვრას აპირებს ფილმით „ბინდის გუშაგი” და რატომღაც მგონია, რომ კახეთში ვოიაჟი უფრო იმ ლანდშაფტებისა და ჯერ კიდევ შემორჩენილი ციხესიმაგრეების შერჩევას უკავშირდება, რომლებიც, იმედია, „ბინდის გუშაგისთვის” საჭირო ატმოსფეროს შექმნიან...