ეს სათაური მილორად პავიჩის რომანის „ქარის შიგნითა მხარის’’ შორეული ალუზიაა. Kindle-სა და ციფრული ბიბლიოთეკების ეპოქაში ბეჭდური წიგნი ერთ დღეს შეიძლება მართლაც მუზეუმის ექსპონატად ან სასაჩუქრე ნივთად იქცეს და მხოლოდ მის „გარეთა მხარეს” მიექცეს ყურადღება. თუმცა, მანამ, სანამ ჩვენს ქვეყანაში ამ ამბავს ათწლეულები დასჭირდება, საქართველოს წიგნის გამომცემელთა და გამავრცელებელთა ასოციაციამ საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის სამინისტროსა და ქალაქ თბილისის მერიის მხარდაჭერით ფილარმონიაში თბილისის წიგნის XII საერთაშორისო ფესტივალი გამართა.
ღონისძიებას, რომელიც 18–21 მაისს ჩატარდა, მუხრან მაჭავარიანის მოულოდნელი გარდაცვალება უძღოდა წინ და ეს სამწუხარო აურა, ბუნებრივია, ბოლომდე გაჰყვა. გამომცემლობა „ინტელექტმა” მისი ხსოვნის საღამოც კი გამართა.
„მე წიგნის ჭია ვარ” – ეწერა ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობის ჩანთებს – დიახ, ასეთ მკითხველს ბლომად შეხვდებოდით, ნაგროვები ლარებით, გაფაციცებით რომ დაეძებდნენ სასურველ გამოცემებს. ტრადიცია არ დარღვეულა – აქვე შენიშნავდით კანტიკუნტად მოსიარულე მოღიმარ პოლიტიკოსებს, თაროებზე, სავარაუდოდ, სამარადისო ძილისთვის განწირული წიგნებით ხელში, მწერლებს, რომლებიც ერთგულ მკითხველებს ავტოგრაფებით „უმასპინძლდებოდნენ” და ერთი-ორ ცნობად სახეს ჩვენი დიდი შოუბიზნესიდან, რომელთაც დაბნეულად ჩაილუღლუღეს: „უი, მეგონა, აქ სუხიშვილების კონცერტის ბილეთი იყიდებოდა”.
საბოლოოდ ბიბლიოფილებისთვის ფასდაუდებელი საქმე გაკეთდა, თანამდევი სიუპრიზებითა და თუნდაც ხარვეზებით. გაიმართა არაერთი ახალი გამოცემის პრეზენტაცია, იყო შესამჩნევი ფასდაკლებები, ხალხი საყვარელ ავტორებს შეხვდა, ავტორი – მონატრებულ და არცთუ მრავალრიცხოვან მკითხველს.
მთავარი პრობლემა, რასაც მონაწილეები და სტუმრები ერთხმად აღნიშნავდნენ, სივიწროვე იყო, თუმცა პოეტმა ბესიკ ხარანაულმა ტაბულასთან საუბრისას სხვა დეტალზეც გაამახვილა ყურადღება: „აი, მაგალითად, 22 მაისს რომ ჩემპიონთა ლიგის ფინალია, მთელი თვით ადრე იწყება მზადება და ხმაური ამაზე. აქაც ასე უნდა იყოს. ხალხი უნდა ცხოვრობდეს ფესტივალით - დაწყებამდეც და მისი მსვლელობისასაც. მის ყურამდე სათანადოდ არ მიდის ეს ამბავი. ახლა რაც ხდება, შესანიშნავია, მაგრამ სიახლეების დანერგვა ნამდვილად არ გვაწყენდა”.
ქარჩხაძის გამომცემლობის ხელმძღვანელმა გია ქარჩხაძემ გვითხრა: „კმაყოფილი ვარ. ფესტივალი ივნისიდან მაისში გადმოვიტანეთ და თანაც ქალაქის ცენტრში მიმდინაროებს. მაგრამ ერთიცაა – უკვე იმდენი გამომცემლობა დაგროვდა, რომ ვეღარ ვეტევით. ალბათ მოვიდა დრო, რომ ასეთი სტანდარტული სტენდები კი არა, დიდ გამომცემლობებს გაცილებით დიდი სივრცეები დაეთმოთ, სადაც მოეწყობა ავტორებთან შეხვედრები, იქნება სცენა და კაფეებიც კი. ასე უცხოურ სტანდარტებს მივუახლოვდებით”.
ტაბულა გაესაუბრა წიგნის ფესტივალის ერთგულ სტუმარს დავით პაიჭაძეს: „წიგნის ფესტივალს დააკლდა საერთაშორისო მონაწილეობა – თუნდაც მცირე მასშტაბის. შარშანდელთან შედარებით, მომეჩვენა, რომ ნაკლები იყო სახელდობრ ფესტივალისთვის გამოცემული წიგნები. გამოფენილი წიგნების უმეტესობა მანამდეც მქონდა ნანახი წიგნის მაღაზიათა დახლებზე და თაროებზე. ფილარმონიაში ფესტივალის დაბრუნებამ ის თითქოს დააპატარავა, მაგრამ თავად გამომცემლებს რომ ჰკითხო, წელს შარშანდელზე მეტი მონაწილე ჰყავდათ და გაისად ფილარმონიაში ვერ დაეტევიან. შესაძლოა, კარგად არ მესმის, მაგრამ ნამდვილად მახარებს გამომცემელთა ოპტიმიზმი – ვისაც გამოველაპარაკე, ყველა ამბობს, რომ მომდევნო ფესტივალამდე მეტ წიგნს გამოსცემს, ვიდრე გასული ერთი წლის მანძილზე გამოსცა. მასმედიაში იშვიათად ლაპარაკობენ წიგნებზე, მედია არ შუამავლობს წიგნსა და მკითხველს შორის და ეს ეტყობა კითხვის, წიგნიერებისა და გაყიდვების მაჩვენებელს ქვეყანაში”.
ღონისძიებას, რომელიც 18–21 მაისს ჩატარდა, მუხრან მაჭავარიანის მოულოდნელი გარდაცვალება უძღოდა წინ და ეს სამწუხარო აურა, ბუნებრივია, ბოლომდე გაჰყვა. გამომცემლობა „ინტელექტმა” მისი ხსოვნის საღამოც კი გამართა.
„მე წიგნის ჭია ვარ” – ეწერა ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობის ჩანთებს – დიახ, ასეთ მკითხველს ბლომად შეხვდებოდით, ნაგროვები ლარებით, გაფაციცებით რომ დაეძებდნენ სასურველ გამოცემებს. ტრადიცია არ დარღვეულა – აქვე შენიშნავდით კანტიკუნტად მოსიარულე მოღიმარ პოლიტიკოსებს, თაროებზე, სავარაუდოდ, სამარადისო ძილისთვის განწირული წიგნებით ხელში, მწერლებს, რომლებიც ერთგულ მკითხველებს ავტოგრაფებით „უმასპინძლდებოდნენ” და ერთი-ორ ცნობად სახეს ჩვენი დიდი შოუბიზნესიდან, რომელთაც დაბნეულად ჩაილუღლუღეს: „უი, მეგონა, აქ სუხიშვილების კონცერტის ბილეთი იყიდებოდა”.
საბოლოოდ ბიბლიოფილებისთვის ფასდაუდებელი საქმე გაკეთდა, თანამდევი სიუპრიზებითა და თუნდაც ხარვეზებით. გაიმართა არაერთი ახალი გამოცემის პრეზენტაცია, იყო შესამჩნევი ფასდაკლებები, ხალხი საყვარელ ავტორებს შეხვდა, ავტორი – მონატრებულ და არცთუ მრავალრიცხოვან მკითხველს.
მთავარი პრობლემა, რასაც მონაწილეები და სტუმრები ერთხმად აღნიშნავდნენ, სივიწროვე იყო, თუმცა პოეტმა ბესიკ ხარანაულმა ტაბულასთან საუბრისას სხვა დეტალზეც გაამახვილა ყურადღება: „აი, მაგალითად, 22 მაისს რომ ჩემპიონთა ლიგის ფინალია, მთელი თვით ადრე იწყება მზადება და ხმაური ამაზე. აქაც ასე უნდა იყოს. ხალხი უნდა ცხოვრობდეს ფესტივალით - დაწყებამდეც და მისი მსვლელობისასაც. მის ყურამდე სათანადოდ არ მიდის ეს ამბავი. ახლა რაც ხდება, შესანიშნავია, მაგრამ სიახლეების დანერგვა ნამდვილად არ გვაწყენდა”.
ქარჩხაძის გამომცემლობის ხელმძღვანელმა გია ქარჩხაძემ გვითხრა: „კმაყოფილი ვარ. ფესტივალი ივნისიდან მაისში გადმოვიტანეთ და თანაც ქალაქის ცენტრში მიმდინაროებს. მაგრამ ერთიცაა – უკვე იმდენი გამომცემლობა დაგროვდა, რომ ვეღარ ვეტევით. ალბათ მოვიდა დრო, რომ ასეთი სტანდარტული სტენდები კი არა, დიდ გამომცემლობებს გაცილებით დიდი სივრცეები დაეთმოთ, სადაც მოეწყობა ავტორებთან შეხვედრები, იქნება სცენა და კაფეებიც კი. ასე უცხოურ სტანდარტებს მივუახლოვდებით”.
ტაბულა გაესაუბრა წიგნის ფესტივალის ერთგულ სტუმარს დავით პაიჭაძეს: „წიგნის ფესტივალს დააკლდა საერთაშორისო მონაწილეობა – თუნდაც მცირე მასშტაბის. შარშანდელთან შედარებით, მომეჩვენა, რომ ნაკლები იყო სახელდობრ ფესტივალისთვის გამოცემული წიგნები. გამოფენილი წიგნების უმეტესობა მანამდეც მქონდა ნანახი წიგნის მაღაზიათა დახლებზე და თაროებზე. ფილარმონიაში ფესტივალის დაბრუნებამ ის თითქოს დააპატარავა, მაგრამ თავად გამომცემლებს რომ ჰკითხო, წელს შარშანდელზე მეტი მონაწილე ჰყავდათ და გაისად ფილარმონიაში ვერ დაეტევიან. შესაძლოა, კარგად არ მესმის, მაგრამ ნამდვილად მახარებს გამომცემელთა ოპტიმიზმი – ვისაც გამოველაპარაკე, ყველა ამბობს, რომ მომდევნო ფესტივალამდე მეტ წიგნს გამოსცემს, ვიდრე გასული ერთი წლის მანძილზე გამოსცა. მასმედიაში იშვიათად ლაპარაკობენ წიგნებზე, მედია არ შუამავლობს წიგნსა და მკითხველს შორის და ეს ეტყობა კითხვის, წიგნიერებისა და გაყიდვების მაჩვენებელს ქვეყანაში”.